Ασουμία

Κάπου στον Ειρηνικό Ωκεανό, βορειο-δυτικά της νέας Ζηλανδίας βρίσκεται μια ενάλια χώρα που εξερευνήθηκε και χαρτογραφήθηκε από Αμερικανούς φοιτητές του τμήματος εθνολογίας του Πανεμιστημίου Πρίστον και τους καθηγητές τους, πριν από τέσσερις περίπου δεκαετίες..Οι συλλογικές εργασίες των φοιτητών, που έγιναν υπό την εποπτεία των καθηγητών Bim Norton και Jason Bleik «χάθηκαν» κατά παράδοξο και αινιγματικό τρόπο αμά τη καταθέσει τους στην βιβλιοθήκη της σχολής. Το σκανδαλώδες γεγονός αποσιωπήθηκε από τον τύπο της εποχής...

Πληροφορίες, όμως, και αποσπάσματα αυτών των εργασιών, που σύμφωνα με τους συντάκτες τους θα δημιουργούσαν σάλο στο ακαδημαϊκό κατεστημένο, μόλις δημοσιεύονταν, έφτασαν, με ανεκδοτολογική, έστω, μορφή, ως τις μέρες μας. Το κείμενο που ακολουθεί βασίζεται σε αυτό το υλικό και σε προσωπικές μαρτυρίες φοιτητών που συμμετείχαν σε κείνη την έρευνα (και για ευνόητους λόγους επέλεξαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους).

Όπως προείπα, πριν την επίσκεψη των Αμερικάνων φοιτητών, η επαφή των ντόπιων με άλλους ανθρώπους πέρα από τα όρια της επικράτειάς τους, ήταν ανύπαρκτη. Οι κάτοικοι των γειτονικών νησιών, πίστευαν ότι η νήσος ήταν ακατοίκητη, αν και διάφοροι περίεργοι μύθοι και αντιφατικές ιστορίες ακούγονταν για αυτήν κατά καιρούς.

Το όνομα της νήσου είναι Καρνές, αλλά η ντόπιοι την ονομάζουν Ασουμία (που στη γλώσσα τους σημαίνει κάτι σαν «ακουστική»). Η χλωρίδα και πανίδα της νήσου δεν παρουσιάζει κάποια αξιοσημείωτη διαφορά σε σχέση με άλλα νησιά της ευρύτερης περιοχής. Ένα κεντρικό (σβησμένο) ηφαίστειο δεσπόζει έναντι των υπολοίπων βουνών και υψωμάτων. Η βλάστηση είναι οργιαστική γύρω από αυτό, αλλά πιο αραιή σε άλλες περιοχές του νησιού (που δε θα τις χαρακτηρίζαμε όμως και άγονες),

Οι κάτοικοι (περίπου 10.000) ανήκουν πιθανόν σε κάποιο παρακλάδι της φυλής των Μαορί. Ζούνε σε μικρές κοινότητες, η βασική οργάνωση των οποίων δεν διαφέρει πολύ από την ανάλογη κοινωνική και πολιτική οργάνωση των γειτονικών νησιών.

Η γλώσσα τους όμως παρουσιάζει αξιοσημείωτο ενδιαφέρον.

Πρώτα από όλα χρησιμοποιούν ένα είδος νοηματικής γλώσσας για την καθημερινή τους επικοινωνία, που συνδυάζεται με άναρθρες κραυγές. Είναι ένας κώδικας ιδιαίτερα απλός και εύληπτος που στηρίζεται στην παντομίμα και στην παραστατικότητα και χρησιμοποιείται σε όλες της κοινωνικές εκδηλώσεις των ντόπιων : στο εμπόριο, στο ψάρεμα, στο κυνήγι, στις ανθρώπινες σχέσεις, στο νοικοκυριό, γενικότερα στη καθημερινή τους επικοινωνία.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν κατά τους μελετητές τα νανουρίσματα, τα παραμύθια, και τα τραγούδια των κατοίκων (τα οποία, όπως μπορεί να εικάσει κανείς, δεν είναι τραγούδια, αλλά χοροί!). Εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι λόγοι των πολιτικών τους. Αυτοί συναγωνίζονται μεταξύ τους σε θεατρικότητα και εντυπωσιασμό. Μετέρχονται μεγαλοπρεπείς και υπερβολικές κινήσεις για να πείσουν τους, πάντα επιφυλακτικούς, ψηφοφόρους. Το πολίτευμα στην Ασουμία είναι ένα είδος άμεσης συμμετοχικής δημοκρατίας. Περιττό να αναφέρουμε ότι ψηφίζουν σηκώνοντας απλά το ένα τους χέρι ψηλά.

Οι μελετητές αφιέρωσαν εκτενή κεφάλαια στον περίεργο λεκτικό κώδικα των Ασουμιανών. Κάποια από τα συμπεράσματά τους είναι τα εξής: οι Ασουμιανοί διαθέτουν γλώσσα και μάλιστα πολύ πλούσια, πολύ σύνθετη και με πολύ μακρά ιστορία, αλλά αρνούνται να την χρησιμοποιήσουν (!). Θεωρούν τον προφορικό λόγο ύβρη και κατάρα, που συσπειρώνει τα κακά πνεύματα γύρω από αυτόν που τον εκφέρει. Σύμφωνα με την (τόσο ιδιαίτερη) μυθολογία τους, δαίμονες, δολιοποιά πνεύματα, και σκοτεινές οντότητες ζούνε σε έναν παράλληλο κόσμο με τον δικό μας, σε μια άλλη διάσταση. Δίκτυο επικοινωνίας των δυο κόσμων είναι ο προφορικός λόγος. Είναι τόσο καθολική η δεισιδαιμονία τους στο θέμα αυτό, που τιμωρούν με ασυνήθιστα βαριές ποινές κάποιον που θα παραβεί τον άτυπο νόμο σιωπής που επιβλήθηκε, λένε, από τα αρχαία χρόνια. Πιστεύουν ότι ακόμα και μια λέξη, αρθρωμένη από το στόμα κάποιου νηπίου, είναι ικανή να αποτελέσει γέφυρα ανάμεσα στους δύο κόσμους, να ανοίξει πύλες, να γίνει δρόμος για τη διέλευση δαιμονικών όντων....

Σε αυτό το σημείο πρέπει να πούμε ότι στην μυθολογία-θρησκεία των Ασουμιανών δεν υπάρχει Θεός. Θεωρούν ότι ο άνθρωπος είναι η μόνη αγαθοποιός δύναμη στο σύμπαν (θεωρούν τον άνθρωπο εκ φύσεως καλό, ανίκανο να πράξει συνειδητά το κακό). Βέβαια πιστεύουν ότι στο σύμπαν υπερτερεί συντριπτικά το κακό. Ο άνθρωπος είναι ουσιαστικά ανίσχυρος απέναντι σε αυτή την παντοδυναμία, απροστάτευτος, ηττημένος, έρημος. Παρόλα αυτά, οι σκοτεινές τους μεταφυσικές δοξασίες δεν τους κάνει να στερούνται τις απλές χαρές της ζωής. Οι Ασουμιανοί είναι λαός φιλήσυχος και ειρηνικός. Ο τεράστιος μεταφυσικός τους τρόμος τους κάνει να προσκολλώνται με τρομερή ένταση στην ηδονή, στον έρωτα, το σεξ. Δεν έχουν σεξουαλικά ταμπού. Η αιμομιξία, για παράδειγμα, θεωρείται πολύ φυσιολογική ερωτική έκφραση. Ενώ το σεξ σε δημόσιους χώρους είναι τόσο συνηθισμένο και καθημερινό φαινόμενο, που πραγματικά σόκαρε τους Αμερικανούς φοιτητές όταν πρωτοπάτησαν το πόδι τους σε αυτή την τελευταία (;) άγνωστη νήσο του πλανήτη μας. Ένα άλλο πικάντικο σημείο της ερωτικής ελευθεριότητας των Ασουμιανών, είναι ότι στα σχολεία ο αυνανισμός διδάσκεται ως πρωτεύον μάθημα. Επίσης, να αναφέρουμε ότι ούτε η παιδεραστία θεωρείται έγκλημα...

Για ότι κακό γίνεται στον κόσμο και την κλειστή τους κοινωνία, όπως είπαμε, θεωρούν ένοχους τους δαίμονες, που παρεισφρήσαν στην διάστασή μας μέσα από τον δίαυλο του προφορικού λόγου. Η άποψή τους για τον γραπτό λόγο είναι ακόμα πιο διαταραγμένη. Στη θέα ενός βιβλίου, ή μιας γραμμένης σελίδας νιώθουν φρίκη και ίλιγγο. Πιστεύουν ότι το γραπτό κείμενο είναι ένα μεταφυσικό συμβόλαιο ανάμεσα σε αυτόν που γράφει και τον δαίμονα ή τους δαίμονες που καλεί. Το «συμβόλαιο» αυτό ισχυροποιεί και μονιμοποιεί την παρουσία των σατανικών οντοτήτων στον κόσμο μας. Όταν οι Αμερικανοί φοιτητές βγάλαν τετράδια και στυλό για να κρατήσουν σημειώσεις για τις μελλοντικές τους εργασίες, είδαν προς μεγάλη τους έκπληξη, τους μέχρι εκείνη τη στιγμή ήσυχους και φιλικούς Ασουμιανούς να τρέπονται φίρδην μίγδην σε φυγή, και να κρύβονται σε τρύπες κάτω από τη γη. Ενώ άλλοι πιο τολμηροί τους επιτέθηκαν κιόλας, με τον τρόπο που επιτίθενται οι Ασουμιανοί και διεξάγουν τις μάχες τους, φτύνοντας δηλαδή. Καλός πολεμιστής λογαριάζεται όποιος μπορεί να εκτοξεύσει μακρύτερα το σάλιο του και να βάλλει από απόσταση τους αντιπάλους.

Κάποιοι ψυχολόγοι της ερευνητικής ομάδας υπέθεσαν ότι, αφού το σάλιο θεωρείται όπλο και ο λόγος μίασμα, υπάρχει μια περίεργη συλλογική ψυχολογική φόρτιση που σχετίζεται με την στοματική κοιλότητα των κατοίκων αυτής της νήσου, μια συλλογική ψύχωση. Βάλθηκαν να αποσαφηνίσουν το ζήτημα χρησιμοποιώντας μεθόδους που βρήκαν πάγια αντίθετο τον καθηγητή Bim Norton (τότε μάλιστα χρονολογείται και η πρώτη αποσχισματική τάση της ομάδας, που οδηγήθηκε αργότερα σε πλήρη ρήξη). Άρχισαν να εξετάζουν τα στόματα των κατοίκων, τα δόντια, τη γλώσσα, τον ουρανίσκο. Τους υπέβαλαν σε πειράματα, πρωτότυπα μεν, αλλά αμφισβητούμενης επιστημονικότητας. Για παράδειγμα παρατηρούσαν και κατέγραφαν τον τρόπο που κάναν στοματικό έρωτα, που τρώγαν, που φιλούσαν, που δάγκωναν. Ένα αξιομνημόνευτο συμπέρασμα βγαίνει από τον τρόπο που ορίζουν οι ασουμιανοί την απόλυτη ευτυχία. Η νοηματική κίνηση που χρησιμοποιούν για να την ορίσουν είναι ο συμβολισμός της σεξουαλικής πράξης που εμείς οι δυτικοί ονομάζουμε 69.

........

Συνεχίζοντας, έστω με δυσκολίες τις έρευνες στην άγλωσση νήσο, οι Αμερικανοί φοιτητές, διαπίστωσαν, προς μεγάλη τους ανακούφιση, ότι η τεράστια προκατάληψη των Ασουμιανών απέναντι στη γλώσσα, περιοριζόταν στην δική τους μυστική διάλεκτο. Θεωρούσαν ακίνδυνες τις υπόλοιπες γλώσσες του κόσμου. Έτσι πολύ γρήγορα κάποιοι απ' τους ντόπιους έμαθαν Αγγλικά, με αποτέλεσμα η έρευνα των φοιτητών να καλπάσει με πολύ γρηγορότερο ρυθμό.

Σε κείνη τη χρονική στιγμή, κι ενώ το πανεπιστήμιο είχε ενημερωθεί για την πορεία της έρευνας και τα ενδιαφέροντα πορίσματα της, οι καρεκλοκένταυροι του Πρίστον ζήτησαν από την ομάδα να εγκαταλείψει το νησί και να επιστρέψει πίσω στις Η.Π.Α. Διέκοψαν μάλιστα πάραυτα τη χρηματοδότηση. Η ερευνητική ομάδα θορυβήθηκε έντονα και βρέθηκε μπροστά σε ένα δύσκολο δίλημμα. Ο καθηγητής Bim Norton, ενοχλημένος ούτως ή άλλως με τις μέχρι τώρα ερευνητικές πρακτικές, αποφάσισε να συμμορφωθεί με τις υποδείξεις των ανωτέρων του. Μαζί του πήγαν και μερικοί φοιτητές (περισσότερο για να μη διαταράξουν τις σχέσεις τους με τον καθηγητή τους, παρά από πεποίθηση). Οι υπόλοιποι συνέχισαν με αμείωτο ζήλο την ερευνητική δραστηριότητα. Καθώς όμως διακόπηκε η χρηματοδότηση, έπρεπε τώρα να αντιμετωπίσουν και προβλήματα επιβίωσης. Αποφάσισαν να ασκήσουν κάποιο από τα διαδεδομένα επαγγέλματα του νησιού. Έτσι σιγά σιγά μπήκαν όλοι στην τοπική παραγωγική αλυσίδα. Άλλος έγινε ψαράς, άλλος κυνηγός, άλλος δάσκαλος. Ο καθηγητής Jason Bleik, μοναδικός επικεφαλής της έρευνας πλέον, αποφάσισε να πολιτευτεί. Οι πολιτικοί στην Ασουμία, όπως και παντού, τρώνε με χρυσά κουτάλια.

Βέβαια, για να είναι αποτελεσματικοί στις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις, έπρεπε να μάθουν καλά την ασουμιανή νοηματική γλώσσα και να ενστερνιστούν κατά κάποιο τρόπο τα ήθη και έθιμα των ντόπιων, πράγμα που έκαναν με ανεπιτήδευτο ενθουσιασμό. Στους μήνες που πέρασαν, οι Αμερικανοί φοιτητές και ο καθηγητής τους, σχεδόν αφομοιώθηκαν με τον ντόπιο πληθυσμό. Ενδύματα, συνήθειες, γλώσσα, συμπεριφορά, όλα έγιναν ασουμιανά. Δεν ξαναγύρισαν ποτέ στο δυτικό πολιτισμό.

Στην άλλη πλευρά του Ειρηνικού όμως ο καθηγητής Bim Νορτον δεν έμεινε αδρανής. Αφού έχασε την έδρα του στο Πρίστον χωρίς καμία εξήγηση, και αφού κατάφερε να σωθεί από δυο απόπειρες δολοφονίας που έγιναν εναντίον του, βρήκε ένα κρυσφήγετο κάπου στην Οκλαχόμα και από εκεί συνέχισε, μόνος τις έρευνές του. Τα συμπεράσματά του αναλύονται σε ένα βιβλίο που έβγαλε λίγα χρόνια αργότερα (με ψευδώνυμο), με τον τίτλο “Η παγμόσμια Συνομωσία των Κωφαλάλων”. Σε αυτό το, εξαιρετικά δυσεύρετο σήμερα, πόνημα, διατείνεται ούτε λίγο ούτε πολύ ότι μια πανίσχυρη μυστική αδελφότητα, με πνευματικό της λίκνο την Ασουμία (!) κατεργάζεται την υπονόμευση και την καταστροφή της γλώσσας! Μέλη αυτής της αδελφότητας είναι οι απανταχού κωφάλαλοι, οι οποίοι, σύμφωνα με τη θεωρία του πρώην καθηγητή, δεν είναι πραγματικά κωφάλαλοι, προσποιούνται τους κωφάλαλους, αρνούνται τον προφορικό λόγο, και έχουν υιοθετήσει την νοηματική για την καθημερινή τους επικοινωνία – κατά το πρότυπο των δασκάλων τους, των Ασουμιανών...

Όπως είναι αναμενόμενο, το βιβλίο αντιμετώπισε τον περίγελο σύσσωμης της ακαδημαϊκής κοινότητας, ενώ σταδιακά περιθωριοποιήθηκε και αποσύρθηκε από την κυκλοφορία.

Λίγα χρόνια αργότερα ο Bim Norton επανήλθε δριμύτερος με ένα ακόμη βιβλίο, που έχει τίτλο “Κωφάλαλος Θεός”. Σε αυτό αποσαφηνίζει κάποια σκοτεινά σημεία της θεωρίας του, ενώ επεκτείνεται και σε μεταφυσικά πεδία, προσπαθώντας να περιγράψει και να ορίσει την ουσία του θείου όντος. Στο βιβλίο αυτό, φτάνει σε βλάσφημα και αιρετικά συμπεράσματα, χρησιμοποιώντας πολλά στοιχεία από την μυθολογία και κοσμολογία των Ασουμιανών. Ισχυρίζεται ότι ο Θεός είναι ον κωφάλαλο. Δημιούργησε τον κόσμο, εποπτεύει τον κόσμο και παρεμβαίνει κατά το δοκούν στο δημιούργημά του, αλλά αδυνατεί να ακούσει και να μιλήσει. Για την επικοινωνία με τους ανθρώπους χρησιμοποιεί μια δικιά του νοηματική γλώσσα ( το αρχέτυπο της ασουμιανής νοηματικής). Τις προσευχές και τις κατάρες, σύμφωνα με τον πρώην καθηγητή, τις ακούει μόνο ο διάβολος. Ενώ περιπτώσεις που ο Θεός μίλησε, υποτίθεται, στους ανθρώπους (όπως στην περίπτωση με τις δέκα εντολές του Μωυσή ή στη φωνή που άκουσε ο Σαούλ και έγινε απόστολος Παύλος) είναι κατά τον συγγραφέα καθαροί εμπαιγμοί του διαβόλου, εφόσον μόνο αυτός μπορεί να χειρίζεται τη γλώσσα.

Και αυτό το βιβλίο “εξαφανίστηκε” πολύ γρήγορα από την αγορά. Στις μέρες μας θεωρείται συλλεκτικό.

Ο Bim Νorton, σύμφωνα με μαρτυρίες μαθητών του (που συνέβαλαν τα μέγιστα για τη συγγραφή αυτού του άρθρου), πέθανε χτυπημένος από μια σπάνια ασθένεια που τον έκανε να χάνει βαθμιαία την ακοή και τη φωνή του. Φυσικά κανείς από τον στενό κύκλο των μαθητών του δεν το θεώρησε σύμπτωση. Τα τελευταία του χρόνια επικοινωνούσε με το περιβάλλον του χρησιμοποιώντας νοηματική. Δεν μπορούσε να γράψει γιατί ξεχνούσε την μορφή και το νόημα των λέξεων. Λέγεται μάλιστα ότι υπαγόρεψε έτσι το τελευταίο aτου βιβλίο στους πιστούς μαθητές του, το οποίο, όμως, δεν είδε ποτέ το φως της δημοσιότητας.

Για πολύ καιρό η ασουμιανή υπόθεση παρέμενε άγνωστη στο ευρύ κοινό. Με αυτό το άρθρο φιλοδοξούμε να φωτίσουμε πτυχές αυτής της παράδοξης υπόθεσης και να πυροδοτήσουμε γόνιμο δημόσιο διάλογο.